Ο χώρος που φιλοξένησε τη φετινή γιορτή σπόρων της ΣΙΤΩ στην Αθήνα εκφράζει διακριτικά αλλά σταθερά την αξία της αλληλοϋποστήριξης: ένα κοινωνικό καφέ – εστιατόριο, το καφέ Μύρτιλλο όπου απασχολούνται άνθρωποι από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, μέσα σε ένα πάρκο που φιλοξένησε το εκπαιδευτικό κέντρο για αναπήρους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του εμφυλίου. Ανάμεσα στα μηχανήματα που διδασκόταν ξυλουργική, ωρολογοποιία ή υποδηματοποιία, συναντήσαμε και ακούσαμε ανθρώπους που μας εμπνέουν δεκαετίες τώρα με την αφοσίωσή τους στην καλλιέργεια της γης και των σχέσεων, στην προσφορά και στην κοινωνική αλλαγή, με αφετηρία τοπική και πορεία που διασχίζει τα σύνορα πολλών χωρών.
Παναγιώτης Μανίκης
«Ας ξεκινήσουμε να αλλάζουμε την πραγματικότητα, αλλάζοντας εμείς οι ίδιοι, δίνοντας πρακτικές απαντήσεις», είπε ο Παναγιώτης Μανίκης, γεωπόνος, μαθητής του Masanobu Fukuoka που συνεχίζει να εργάζεται για την αναγέννηση της γης με φυσική καλλιέργεια. Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στην Πελοπόννησο, στην Αλαγονία, ένα «χωριό σε μετάβαση», όπου στηρίζει την προσπάθεια των κατοίκων να δημιουργήσουν μια κοινότητα αυτάρκη, με λαχανόκηπο, αμπελώνα και καλλιέργεια σιτηρών για τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών.
Γερόντισσα Θεοδέκτη
Η γερόντισσα Θεοδέκτη, ηγουμένη της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου στην Ανατολή Αγιάς Κισσάβου, μοιράστηκε μαζί μας τις δυσκολίες που ακόμη αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των χωριών της Θεσσαλίας, 9 μήνες μετά τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου. Μέσα από τα δικά τους λόγια, μας μετέφερε την αγωνία, τα καθημερινά εμπόδια αλλά και την αισιοδοξία ότι η καταστροφή είναι ευκαιρία για αλλαγή, αν την επιτρέψουμε, μαθαίνοντας και στηρίζοντας ο ένας τον άλλον. Κάτι που το μοναστήρι κάνει αδιάλειπτα, δρώντας τόσο σε οριζόντιο επίπεδο – συνδέοντας και φροντίζοντας ανθρώπους από όλο τον κόσμο – όσο και κάθετα, υπενθυμίζοντας με διάκριση και συνέπεια ότι κάθε προσωπική επιλογή είναι και πολιτική.
Βάσω Κανελλοπούλου
Η Βάσω Κανελλοπούλου, μαχητική ερευνήτρια που μελετά το ζήτημα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών εδώ και δεκαετίες, παρουσίασε τα προβλήματα που δημιουργεί η υπό εξέλιξη νομοθετική πρωτοβουλία της ΕΕ για τις Νέες Γονιδιωματικές Τεχνικές (ΝΓΤ). Εξήγησε ότι η απουσία αξιολόγησης κινδύνων, σήμανσης για τον καταναλωτή και ιχνηλασιμότητας καθώς και η σύνδεση των ΝΓΤ με πατέντες επιφυλάσσει πολλούς κινδύνους για τους καταναλωτές και τους αγρότες, όπως απώλεια αγορών, πιθανότητα επιμόλυνσης, αύξηση τιμών. Με ψυχραιμία και λογικά επιχειρήματα ,τα οποία αποτελούν κοινές θέσεις του ευρωπαϊκού δικτύου στο οποίο συμμετέχει η ΣΙΤΩ για την παρακολούθηση των νομοθετικών εξελίξεων, τόνισε ότι είναι απαραίτητο να διατηρηθούν οι αυστηρές προβλέψεις της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα «μεταλλαγμένα», αντίθετα προς τις πιέσεις των μεγάλων εταιρειών. Αυτή τη στιγμή δυστυχώς η ζυγαριά γέρνει προς τη δυσάρεστη πλευρά, όμως η διαδικασία είναι σε εξέλιξη και ελπίζουμε οι ισορροπίες να αλλάξουν.
Hannes Lorenzen και Βάσω Κανελλοπούλου
Ο Hannes Lorenzen, πρόεδρος της ARC2020 παρουσίασε τη συνεργασία της ΣΙΤΩ με το Seeds4All, την πρωτοβουλία που δίνει φωνή σε αγροοικολογικά εγχειρήματα τα οποία συμβάλλουν στη μετάβαση προς ένα αγροδιατροφικό σύστημα όπου ο παραδοσιακός σπόρος βρίσκεται στο επίκεντρο.
Παναγιώτης Μανίκης και Γερόντισσα Θεοδέκτη
Λίγο αργότερα, έξω από το καφέ, στο πάρκο, μια σειρά ανθρώπων περιμένουν υπομονετικά να διαλέξουν σπόρους και σπορόφυτα, δίπλα στην αλυσίδα όσων αρχίζουν να χορεύουν κυκλώνοντας τα δέντρα. Χέρια που κρατάνε γλαστράκια μπαίνουν στο χορό, ανάμεσα σε αγκαλιές, γέλια, βλέμματα.
Άνθρωποι που ήρθαν από μακριά για να ζητήσουν σπόρους για το ξεκίνημα του κήπου τους ή για να φυτέψουν λίγες ντοματιές και πιπεριές στο μπαλκόνι τους, ζητάνε τα τηλέφωνά μας για να μας ρωτήσουν αν χρειαστούν κάτι. Μας κοιτάνε στα μάτια και ρουφάνε όσες πληροφορίες προλαβαίνουμε να μοιραστούμε, ενώ η μουσική και η γιορτή απλώνονται.
Δραστηριότητες για παιδιά
Σπορόφυτα
Γευσιγνωσία προϊόντων της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Ανατολής Κισσάβου
Οι μοναχές ετοιμάζουν τα πιάτα για τη γευσιγνωσία των προϊόντων τους, σάλτσες από προϊόντα του κήπου τους που καλλιεργούν παραδοσιακές ποικιλίες, τυριά από τα κατσίκια και τα πρόβατα της μονής. Οι άνθρωποι του Μύρτιλλου σερβίρουν και φίλοι που συναντιούνται μετά από καιρό ή μόλις γνωρίστηκαν ψάχνουν μια γωνιά να τα πουν.
Οι εθελοντές – όλοι είμαστε εθελοντές – συνεννοούμαστε με τα μάτια. Όλα φαίνεται να είναι όπως πρέπει κι ας μην είναι τίποτα τέλειο. Ακριβώς αυτό είναι μάλλον η ΣΙΤΩ. Δεν στοχεύουμε στην τελειότητα, στο απόλυτο, αλλά στην απλότητα, στο καθημερινό, στην τέχνη του εφικτού που ανθίζει μέσα από τη συνεργασία, σε αυτό που ο καθένας μας μπορεί να κάνει ως μια πρακτική απάντηση στα κοινά προβλήματα. Η καλλιέργεια των παραδοσιακών, αυθεντικών σπόρων είναι εφικτή, είναι αυτό που πάντα έκαναν οι άνθρωποι για να τραφούν. Είτε έχουμε μια γλάστρα με πιπεριές στο μπαλκόνι, είτε στηρίζουμε τον παραγωγό που καλλιεργεί ντόπιες ποικιλίες, τα μικρά βήματα είναι που οδηγούν στις μεγάλες αλλαγές.
Οι ερωτήσεις που δεχτήκαμε για την καλλιέργεια, οι συζητήσεις που κάναμε για την τροφή στις πόλεις, τα αιτήματα που δεχτήκαμε για να συνεργαστούμε με ομάδες που φροντίζουν ηλικιωμένους και ανθρώπους με αναπηρία, έγιναν πυξίδα. Μας δείχνουν τον προσανατολισμό, τις κοινές μας ανάγκες. Μας βοηθούν να εξελιχθούμε όπως εξελίσσονται οι αληθινοί σπόροι που μας γοητεύουν με το μυστήριό τους και τους ακολουθούμε στο ταξίδι τους, σαν να είμαστε ερωτευμένοι.
Φαίνεται πως αναζητάμε κάτι που έχουμε χάσει, ή κάτι που δεν είχαμε ποτέ, όμως ξέρουμε πως υπάρχει. Και το ψάχνουμε μαζί και μέσα από τους άλλους, ανταλλάσσοντας γνώσεις, εμπειρία και σπόρους, από αυτούς που φυτρώνουν πρώτα στις καρδιές. Δημιουργώντας μικρά «νησιά» ελευθερίας, σύνδεσης, φροντίδας και χαράς που ενώνονται μέσα από την αγάπη μας για τη ζωή, για τη γη που την καλλιεργούμε και μας καλλιεργεί.