Η χωριάτικη ντοματοσαλάτα θεωρείται από πολλούς επισκέπτες της χώρας, ότι είναι το εθνικό μας φαγητό. Κι σε εμάς βέβαια αρέσει πάρα πολύ όπως και τα άλλα παραδοσιακά Ελληνικά φαγητά. Η ντομάτα όμως ήταν άγνωστη στην Ελλάδα μέχρι το 1814. Το δώρο αυτό ήλθε στην Ευρώπη από τη Λατινική Αμερική και στη συνέχεια μπήκε σχεδόν ταυτόχρονα στη χώρα μας από διαφορετικές εισόδους. Η αρχαιολόγος δρ. Λίλα Μαραγκού μας περιέγραψε τα αποτελέσματα των ερευνών της για την έλευση της ντομάτας: Το 1814, ο σπόρος ντομάτας ήλθε στην Αθήνα μέσω Γαλλίας . Τον έφεραν οι Γάλλοι Μοναχοί ( Καπουτσίνοι) οι οποίοι είχαν ένα ωραιότατο μοναστήρι στην περιοχή της Πλάκας κάτω από την Ακρόπολη στον σημερινό αρχαιολογικό χώρο όπου βρίσκεται ένα αρχαίο χορηγικό μνημείο από τους θεατρικούς αγώνες. Η περιοχή επίσης αποκαλείται το Φανάρι του Διογένη. Εκεί στην αυλή του Μοναστηριού οι καλόγεροι φύτεψαν για πρώτη φορά τους σπόρους αυτού του παράξενου φυτού που ο καρπός του άρεσε πολύ, κι έτσι διαδόθηκε. Παράλληλα, όπως μας είπε η δρ. Μαραγκού ο σπόρος ήλθε στα νησιά από τη Μικρά Ασία με τα καΐκια που μετέφεραν ανθρώπους και εμπορεύματα. Πχ. στην Αμοργό ο σπόρος πρωτοήλθε με το καΐκι του καπετάν Νικόλα Πλατή. Επομένως ο σπόρος από τη Λατινική Αμερική ταξίδεψε ελεύθερα, έφθασε κι εδώ, διαδόθηκε, προσαρμόσθηκε τοπικά σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και μας πρόσφερε διαφορετικές τοπικές ποικιλίες όπως το πασίγνωστο ντοματάκι Σαντορίνης. Μπορεί δηλαδή κάποιος σπόρος να έχει διεθνή προέλευση αλλά ακολουθούν πολλά χρόνια επιτυχημένης τοπικής προσαρμογής σε μια περιοχή. Μήπως να τις αποκαλούμε Τοπικά Προσαρμοσμένες ποικιλίες; Γιατί σήμερα, επειδή τις αποκαλούμε Τοπικές, η νομοθεσία με πρόσχημα την προστασία τους, απαγορεύει στο σπόρο τους να ταξιδέψει δηλαδή να πουληθεί από τον γεωργό σε άλλη περιοχή για να φυτευτεί εκεί. Αν πριν από 200+ χρόνια ίσχυε η σημερινή νομοθεσία που απαγορεύει το Ελεύθερο ταξίδι του παραδοσιακού σπόρου ενώ επιτρέπει το ταξίδι του σύγχρονου εμπορικού σπόρου, θα είχαμε άραγε το εξαιρετικό ντοματάκι Σαντορίνης; Προτείνουμε την προστασία της καθαρότητας μιας παλιάς ποικιλίας μέσω αξιοποίησης της ονομασίας ΠΟΠ που έτσι κι αλλιώς ισχύει μόνο για την περιοχή προσαρμογής. Δηλαδή κανείς άλλος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τον όρο ντοματάκι Σαντορίνης. Παράλληλα, ο σπόρος να είναι ελεύθερος να ταξιδέψει τουλάχιστον σε όλες τις περιοχές της χώρας για να μας προσφέρει και καινούριες τοπικά και κλιματικά προσαρμοσμένες ποικιλίες. Ο σπόρος είναι ζωή, η ζωή είναι εξέλιξη και συνεχής προσαρμογή, ας μην την διακόπτουμε. Βάσω Κανελλοπούλου
Το ελεύθερο ταξίδι του σπόρου και οι τοπικές ποικιλίες – Η ντομάτα
