Στην Τρίπολη, καλλιεργείται μεταξύ άλλων η γνωστή ποικιλία μήλων που αποκαλείται «Πιλαφά». Άλλοι την θεωρούν τοπική παραδοσιακή ποικιλία και άλλοι την αποκαλούν ποικιλία ερασιτέχνη. Πρόκειται για ένα δώρο που μας το προσέφερε η ευφυΐα ενός Έλληνα μετανάστη.
Ο κ. Πιλαφάς στα νιάτα του, είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ και επιστρέφοντας πολύ αργότερα, έφερε μαζί του σπόρους από κάποια μήλα που του άρεσαν. Τα φύτευσε στο χωράφι του, στην αρχή ο καρπός ήταν μέτριος αλλά τα φυτά και ο σπόρος τους σιγά σιγά προσαρμόσθηκαν στο τοπικό έδαφος, το κλίμα και τη συγκεκριμένη φροντίδα που τους προσφέρθηκε. Το αποτέλεσμα: η εξαιρετική Τοπική Ποικιλία Μήλα Πιλαφά.
Όμως, η πατρίδα της μηλιάς δεν είναι οι ΗΠΑ. Εκεί δεν υπήρχαν μηλιές μέχρι την άφιξη των Ευρωπαίων μεταναστών που έφεραν μαζί τους σπόρους μηλιάς.
Ούτε η Ευρώπη είναι ο τόπος καταγωγής της μηλιάς. Εκεί η μηλιά πήγε από το την πραγματική αρχική πατρίδα της το Καζακστάν γιατί κάποιοι ταξιδιώτες επέλεξαν να μεταφέρουν τους σπόρους από φυτά που τους άρεσαν και να δοκιμάσουν την τύχη του σπόρου σε άλλα μέρη σε άλλα κλιματικά δεδομένα και με άλλη φροντίδα. Κοσμογυρισμένος αυτός ο σπόρος!
Έτσι λοιπόν, ο πλούτος των ποικιλιών που κληρονομήσαμε βασίσθηκε στο Ελεύθερο Ταξίδι του Σπόρου και στη δυνατότητα προσαρμογής του σε νέα δεδομένα. Η διεθνής καταγωγή πολλών τοπικών ποικιλιών είναι απόλυτα τεκμηριωμένη, δεν αφορά μόνο τη μηλιά. Επομένως για να ακριβολογούμε, οι παραδοσιακές«Τοπικές Ποικιλίες» με διεθνή καταγωγή, θα έπρεπε να αποκαλούνται στη νομοθεσία, «Τοπικά Προσαρμοσμένες Ποικιλίες» ενώ σήμερα στη νομοθεσία οι παραδοσιακές ποικιλίες που κληρονομήσαμε, αποκαλούνται κυρίως Τοπικές Ποικιλίες.
Με αφορμή αυτή τη νομοθεσία και πρόσχημα την προστασία της καθαρότητας τους, το Ελεύθερο Ταξίδι του Σπόρου μιας παραδοσιακής (τοπικής) ποικιλίας έχει απαγορευθεί από τη νομοθεσία ενώ οι καινούργιες είναι ελεύθερες να κυκλοφορούν. Αυτό, σταματά την εξέλιξη των παραδοσιακών ποικιλιών καθώς και την προσαρμογή τους σε νέα εδάφη κλπ ώστε να δημιουργούνται συνεχώς νέες πολύτιμες τοπικές ποικιλίες.
Επειδή η ζωή συνεχίζεται δεν θέλουμε και δεν μας συμφέρει να σταματά η εξέλιξη των τοπικών ποικιλιών που έχουν καταπληκτικές ιδιότητες και τις έχουμε απόλυτη ανάγκη. Ειδικότερα, λόγω κλιματικής αλλαγής, έχουμε ανάγκη την προσαρμοστικότητα τους. Η δε απαραίτητη προστασία της καθαρότητας των επιτυχημένων ποικιλιών, είναι εφικτή με άλλους δοκιμασμένους τρόπους αλλά γι αυτό θα μιλήσουμε σε επόμενο κεφάλαιο..
Αν ίσχυε τότε που επέστρεψε από την Αμερική ο κ. Πιλαφάς η σημερινή νομοθεσία που περιορίζει το ελεύθερο ταξίδι του παραδοσιακού σπόρου, ίσως και να μην είχαμε τα υπέροχα μήλα Τριπόλεως.
Βάσω Κανελλοπούλου