Ειδικά στην περίπτωση των λαχανικών, δεν μπορούσες να χρησιμοποιήσεις τους σπόρους τους για αναπαραγωγή χωρίς την άδεια εκείνου που τους έβαλε αρχικά στην αγορά ως βελτιωτής.
Δυστυχώς μέχρι σήμερα οι άλλοι σπόροι, οι ελεύθεροι πνευματικών δικαιωμάτων δηλαδή κυρίως οι παραδοσιακοί, είτε δεν μπορούσαν να εισέλθουν στην αγορά ή, αν κάποιος το κατάφερνε, οι περιοχές πώλησης και οι ποσότητες ήταν πολύ περιορισμένες.
Απλά οι παραδοσιακοί σπόροι ήταν σκλαβωμένοι
ΜΙΑ ΘΕΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ
Επιτέλους ο Νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός Βιολογικής Γεωργίας που τίθεται σε ισχύ από 1/1/22 δίνει το δικαίωμα σε πιστοποιημένους βιολογικούς παραγωγούς να πωλούν εκτός από τους καρπούς τους, και το αναπαραγωγικό υλικό (σπόρο κλπ), εφόσον το υλικό αυτό δεν καλύπτεται νομικά από πνευματικά δικαιώματα βελτιωτή.
Εμείς θα επιθυμούσαμε να επεκταθεί αυτή η δυνατότητα σε όλους τους καλλιεργητές και οι διαδικασίες να γίνουν ακόμα πιο απλές. Παρόλα αυτά αναγνωρίζουμε ότι πρόκειται για μια καλή αρχή, ένα καλό νέο.
Για περισσότερες πληροφορίες
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΣΕ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΝΤΑΓΜΕΝΟ ΑΠΟ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥΣ ΠΡΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΟΣΩΝ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΡΟΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΕΣ κλπ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ ΥΛΙΚΟ (ΒΕΥ)
Ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2018/848 για τη βιολογική παραγωγή και τη σήμανση βιολογικών προϊόντων δίνει τη δυνατότητα σε όλους, από τον Ιανουάριο 2022, να πωλούν σπόρους «Βιολογικού Ετερογενούς Υλικού» «ΒΕΥ» για χρήση στη βιολογική γεωργία, την οικιακή κηπουρική ή στη συμβατική γεωργία.
Αυτή η δυνατότητα θα επιτρέψει στη βιολογική γεωργία να επιτύχει τους θεμελιώδεις στόχους της. Ειδικότερα, να «συμβάλει στη δημιουργία υψηλότερου επίπεδου βιοποικιλότητας».
Θα επιτρέψει επίσης την εκπλήρωση μιας από τις βασικές απαιτήσεις της βιολογικής γεωργίας: δηλαδή να χρησιμοποιείται μόνο βιολογικό αναπαραγωγικό υλικό φυτών (σπόροι, κόνδυλοι, μοσχεύματα κλπ) για την παραγωγή βιολογικών φυτών και των προϊόντων τους.
Η παρουσία στην αγορά νέων κατηγοριών βιολογικών σπόρων θα συμβάλει στο να τεθεί τέλος στις πολλές παρεκκλίσεις αυτού του βασικού κανόνα.
Προκειμένου να δούμε να φθάνει στην αγορά ένας αυξανόμενος αριθμός αναπαραγωγικού υλικού με σήμανση ΒΕΥ, απαιτείται η συμμετοχή όλων των παραγόντων στον βιολογικό τομέα: βελτιωτές, παραγωγοί σπόρων, αγρότες, μεταποιητές, λιανοπωλητές, καταναλωτές κλπ. Αυτό το φυλλάδιο έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει όλους τους φορείς που αφορά η νέα νομοθεσία, να την κατανοήσουν γρήγορα και να συνειδητοποιήσουν ότι δημιουργεί ένα καθεστώς εμπορίας που είναι αρκετά εύκολο να εφαρμοστεί!
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ ΥΛΙΚΟ;
Το άρθρο 3 παράγραφος 18, του νέου Κανονισμού ορίζει το ΒΕΥ ως:
«μια ομάδα φυτών σε μια ενιαία βοτανική ταξινόμηση της χαμηλότερης γνωστής κατάταξης η οποία:
(α) παρουσιάζει κοινά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά
(β) χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο γενετικής και φαινοτυπικής ποικιλότητας μεταξύ επιμέρους αναπαραγωγικών μονάδων, έτσι ώστε η ομάδα φυτών να αντιπροσωπεύεται από το υλικό ως σύνολο και όχι από έναν μικρό αριθμό μονάδων
γ) δεν είναι ποικιλία κατά την έννοια του άρθρου 5 παράγραφος 2 του κανονισμού του Συμβουλίου (ΕΚ) 2100/94
δ) δεν είναι μείγμα ποικιλιών και
(ε) έχει παραχθεί σύμφωνα με τον Κανονισμό 2018/848.»
Το ΒΕΥ λοιπόν αναφέρεται σε «ποικιλίες», με την κοινή έννοια του όρου, του οποίου τα άτομα δεν είναι όλα απολύτως πανομοιότυπα ή ομοιογενή, αλλά αντίθετα παρουσιάζουν μια μεγάλη ποικιλία βοτανικών χαρακτηριστικών, διατηρώντας κοινά χαρακτηριστικά που καθιστούν δυνατό για τα φυτά να αναγνωριστούν ως ανήκοντα σε μια συγκεκριμένη «ποικιλία».
Στo πλαίσιo της νομοθεσίας για τα πνευματικά δικαιώματα βελτιωτή, τo BEY δεν θεωρείται ως “ποικιλία”, επειδή δεν είναι ομοιόμορφο. Επομένως δεν προστατεύεται από πνευματικό δικαίωμα και κατά συνέπεια ανήκει στο δημόσιο τομέα.
Για να διατεθεί στην αγορά με αυτήν την ονομασία, το ΒΕΥ πρέπει να έχει παραχθεί σε συνθήκες βιολογικής γεωργίας για τουλάχιστον μία γενιά για τα ετήσια είδη και δύο γενιές για τα διετή και άλλα πολυετή είδη.
ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΕΥ
Το νέο καθεστώς εμπορίας για το ΒΕΥ προβλέπεται στον Κανονισμό 2018/848 για τη βιολογική παραγωγή και στον κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμό 2021/1189 που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 7 Μαΐου 2021. Και τα δύο κείμενα τίθενται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2022.
Σχετικά με το πεδίο εφαρμογής της νέας νομοθεσίας: Τα φυτικά είδη στα οποία αναφέρεται είναι όλα εκείνα που καλύπτονται από την «οριζόντια νομοθεσία» για την εμπορία των σπόρων, η οποία αποτελείται από 11 τομεακές Οδηγίες: ζωοτροφές, δημητριακά, λαχανικά, καλλωπιστικά φυτά, λάδι και φυτά για φυτικές ίνες, φυτά αγενούς πολλαπλασιασμού από αμπέλια κλπ.
Κατά παρέκκλιση, η μεταφορά περιορισμένων ποσοτήτων φυτικού αναπαραγωγικού υλικού της ΒΕΥ που προορίζεται για έρευνα και εξέλιξη, εξαιρείται από κάθε διατύπωση και μπορεί να πραγματοποιηθεί ελεύθερα.
Όσον αφορά το νέο καθεστώς στον Κανονισμό, το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό του ΒΕΥ μπορεί να διατεθεί στην αγορά μετά από κοινοποίηση περιγραφικού φακέλου στην αρμόδια αρχή.
Η εν λόγω κοινοποίηση αποστέλλεται με συστημένη επιστολή ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο επικοινωνίας αποδεκτό από τους επίσημους φορείς.
Τρεις µήνες µετά, εφόσον εν τω μεταξύ δεν ζητήθηκαν από τους αρμόδιους συµπληρωµατικές πληροφορίες, ή, δεν κοινοποιήθηκε στον προµηθευτή επίσηµη άρνηση, θεωρείται ότι η αρμόδια αρχή αναγνώρισε την κοινοποίηση και το περιεχόµενό της.
Αφού αναγνωρίσει ρητά ή σιωπηρά την κοινοποίηση, ο αρμόδιος επίσημος φορέας μπορεί να προχωρήσει στην καταχώριση των κοινοποιημένων ΒΕΥ στον κατάλογο. Η καταχώριση αυτή είναι δωρεάν για τον προμηθευτή αναπαραγωγικού υλικού.
ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΤΟ ΒΕΥ;
Ο κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμός περιγράφει λεπτομερώς τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνονται για την περιγραφή του ΒΕΥ, στο φάκελο κοινοποίησης προς την αρμόδια αρχή, πριν από τη διάθεσή του στην αγορά.
- Τα φαινοτυπικά ή βοτανικά χαρακτηριστικά του υλικού, δηλαδή μια περιγραφή των διαφορών και των ομοιοτήτων που παρατηρούνται μεταξύ των ατόμων. Η περιγραφή αυτή μπορεί να περιλαμβάνει τα αγρονομικά χαρακτηριστικά του υλικού (απόδοση, ανθεκτικότητα σε εχθρούς, γεύση κλπ.) καθώς και τα αποτελέσματα τυχόν διαθέσιμων δοκιμών σχετικά με τα χαρακτηριστικά αυτά.
- Το είδος της τεχνικής που χρησιμοποιείται για την επιλογή ή την παραγωγή του υλικού αυτού. Σημειώστε ότι εδώ δεν απαιτείται κατ’ ανάγκη αναπαραγωγική δραστηριότητα, με τη σύγχρονη έννοια του όρου. Περισσότερες πληροφορίες για τις τεχνικές θα βρείτε παρακάτω.
- Το γονικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τη βελτίωση ή την παραγωγή του υλικού.
- Την επιλογή και τις πρακτικές διαχείρισης του υλικού στο χώρο του αγροκτήματος.
- Τη χώρα βελτίωσης ή παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με το έτος παραγωγής και της περιγραφής των εδαφοκλιματικών συνθηκών.
ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ;
Ο κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμός απαριθμεί τρία είδη τεχνικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση ή την παραγωγή ΒΕΥ.
- Τεχνικές που οδηγούν στη δημιουργία “σύνθετων πληθυσμών διασταύρωσης”, οι οποίοι προκύπτουν από τη διασταύρωση διαφορετικών τύπων γονικού υλικού, με τη χρήση πρωτοκόλλων διασταύρωσης για την παραγωγή ποικιλόμορφων ΒΕΥ με την ομαδοποίηση των απογόνων, την επανειλημμένη επανασπορά και την έκθεση του αποθέματος σε φυσική ή/και ανθρώπινη επιλογή.
- Πρακτικές “διαχείρισης στο αγρόκτημα”, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής εκ μέρους του καλλιεργητή και της συντήρησης ή διατήρησης του υλικού.
- Οποιαδήποτε άλλη τεχνική βελτίωσης ή παραγωγής ΒΕΥ.
Οι επιλογές παραμένουν επομένως πολύ ανοικτές και θα επιτρέψουν την κοινοποίηση τόσο του “παραδοσιακού” ή “τοπικού” υλικού, που έχει διατηρηθεί με φυσική επιλογή ή με επιλογή από αγρότες, όσο και του νέου υλικού, που προκύπτει από σχετικά άτυπες δραστηριότητες αναπαραγωγής ή, αντίθετα, από ακριβή αγρονομικά πρωτόκολλα.
ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΙΣΧΥΟΥΝ;
Οι κανόνες σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις ποιότητας, ιδίως όσον αφορά την υγεία, την ειδική ή αναλυτική καθαρότητα και τη βλαστικότητα, καθορίζονται με αναφορά στις 11 εφαρμοστέες τομεακές οδηγίες.
Αυτό σημαίνει ότι το ΒΕΥ θα πρέπει να συμμορφώνεται με τα ίδια πρότυπα ποιότητας όπως όλα τα άλλα είδη σπόρων στην αγορά. Οι προμηθευτές θα αναλάβουν έτσι την ευθύνη να συμμορφωθούν με αυτούς τους κανόνες, οι οποίοι θα ελέγχονται με βάση την εκτίμηση κινδύνου, αφού τα προϊόντα φθάσουν στην αγορά, στα κανάλια διανομής.
Ωστόσο, όσον αφορά το ποσοστό βλαστικότητας, ο κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμός προβλέπει τη δυνατότητα διάθεσης στην αγορά σπόρων ΒΕΥ που δεν πληρούν τα ελάχιστα ποσοστά που καθορίζονται από τα νομικά πρότυπα, υπό την προϋπόθεση ότι ο προμηθευτής αναφέρει το πραγματικό ποσοστό βλαστικότητας στην ετικέτα ή απευθείας στη συσκευασία. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι για το σκοπό αυτό δεν απαιτείται επίσημη πιστοποίηση.
ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ
Όσον αφορά τη συσκευασία, γίνεται διάκριση μεταξύ μικρών συσκευασιών και άλλων συσκευασιών, όπως ορίζονται στο παράρτημα ΙΙ του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμού.
Μικρές συσκευασίες (έως 30 κιλά σπόρων, ανάλογα με το είδος) μπορούν να συσκευαστούν χωρίς να απαιτείται ειδική συσκευή κλεισίματος. Μια κίτρινη ετικέτα με έναν πράσινο διαγώνιο σταυρό πρέπει να επικολλάται στις συσκευασίες ή τα δοχεία ΒΕΥ, παρέχοντας τις πληροφορίες που αναφέρονται στο παράρτημα Ι του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμού (ονομασία του ΒΕΥ, όνομα και διεύθυνση του προμηθευτή, χώρα παραγωγής κλπ).
Οι μεγαλύτερες συσκευασίες πρέπει να κλείνουν με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορούν να “ανοιχτούν χωρίς να αφήσουν ίχνη παραβίασης στη συσκευασία ή στο δοχείο”.
Μια κίτρινη ετικέτα με πράσινο διαγώνιο σταυρό πρέπει να επικολλάται στις συσκευασίες ή τους περιέκτες των ΒΕΥ, παρέχοντας τις πληροφορίες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμού (ονομασία των ΒΕΥ, ονομασία και διεύθυνση του προμηθευτή, χώρα παραγωγής, κλπ”.
Οι πληροφορίες αυτές μπορούν επίσης να τυπωθούν απευθείας στη συσκευασία ή στον περιέκτη, οπότε δεν απαιτείται ο πράσινος σταυρός σε κίτρινο φόντο. Για μικρές διαφανείς συσκευασίες, η ετικέτα μπορεί να τοποθετηθεί στο εσωτερικό της συσκευασίας, υπό την προϋπόθεση ότι είναι ευανάγνωστη.
Κατά παρέκκλιση από τους κανόνες αυτούς, οι σπόροι ΒΕΥ μπορούν να πωλούνται απευθείας στους τελικούς χρήστες σε μη επισημασμένες και μη σφραγισμένες συσκευασίες στις μέγιστες ποσότητες που προβλέπονται στο παράρτημα ΙΙ του Κανονισμού 2021/1189, υπό την προϋπόθεση ότι ο αγοραστής μπορεί να λάβει, κατόπιν αίτησης του και κατά τη στιγμή της παράδοσης, γραπτές πληροφορίες σχετικά με το είδος, την ονομασία του υλικού και τον αριθμό αναφοράς της παρτίδας.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ
Οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να διατηρούν για περίοδο πέντε ετών:
Αντίγραφο του φακέλου κοινοποίησης που αποστέλλεται στην αρμόδια αρχή,
Αντίγραφο των δηλώσεων που υποβάλλονται στο πλαίσιο των ελέγχων βιολογικής πιστοποίησης.
Αντίγραφο του πιστοποιητικού βιολογικής γεωργίας που αποκτήθηκε.
Πληροφορίες που επιτρέπουν την ταυτοποίηση των επιχειρηματιών που τους έχουν προμηθεύσει με μητρικό υλικό για την αναπαραγωγή ή την παραγωγή των ΒΕΥ τους, εάν αυτό ισχύει.
Οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να διαθέτουν πάντοτε προσβάσιμο και ενημερωμένο μητρώο που να περιέχει τις ακόλουθες πληροφορίες:
Είδος και ονομασία του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Τύπος τεχνικής που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Περιγραφή του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Τόπος αναπαραγωγής του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Τόπος παραγωγής και χώροι που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Παραχθείσες ποσότητες του κοινοποιημένου ΒΕΥ
ΠΩΣ ΘΑ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ ΤΟ ΒΕΥ;
Η βιολογική παραγωγή υπόκειται στους επίσημους ελέγχους που προβλέπονται σε ειδικό ευρωπαϊκό Κανονισμό για τους ελέγχους (2017/625), ο οποίος ψηφίστηκε τον Μάρτιο του 2017.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΒΕΥ θα υπόκειται σε επίσημους ελέγχους με βάση την επικινδυνότητα, για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους κανόνες που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο. Πρόκειται, επομένως, για ένα σύστημα μη συστηματικών ελέγχων μετά την έξοδο στην αγορά, παρόμοιο με εκείνο που εφαρμόζεται στους λεγόμενους “τυποποιημένους” (standard) σπόρους λαχανικών στο πλαίσιο της οριζόντιας νομοθεσίας για την εμπορία σπόρων, αλλά διαφορετικό από εκείνο που εφαρμόζεται στους λεγόμενους “πιστοποιημένους” σπόρους, οι οποίοι υπόκεινται σε ελέγχους πριν βγουν στην αγορά, στο πλαίσιο της οριζόντιας νομοθεσίας.
ΠΩΣ ΘΑ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΟ ΒΕΥ;
Οι απαιτήσεις διατήρησης αφορούν κυρίως τις ποικιλίες που προστατεύονται με πνευματικά δικαιώματα βελτιωτή.
Πράγματι, το δικαίωμα βελτιωτή παύει να ισχύει όταν ο κάτοχος του δικαιώματος δεν έχει λάβει κανένα μέτρο διατήρησης και, ως εκ τούτου, δεν είναι πλέον σε θέση να παρέχει στην αρμόδια αρχή φυτικό πολλαπλασιαστικό υλικό με τα ίδια τα χαρακτηριστικά που περιγράφονται κατά τη στιγμή που χορηγήθηκε η προστασία.
Στην περίπτωση των ΒΕΥ, τα οποία δεν μπορούν να προστατευθούν με δικαίωμα βελτιωτή και των οποίων η γενετική ποικιλομορφία και η δυναμική φύση θα οδηγήσουν αναγκαστικά σε αλλαγές των χαρακτηριστικών τους με την πάροδο του χρόνου, η διατήρηση απαιτείται μόνο εάν είναι “εφικτή” και μόνο για την περίοδο κατά την οποία το υλικό διατίθεται στην αγορά.
ΤΟ ΒΕΥ ΣΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΣΠΟΡΟΥΣ
Ο κανονισμός αριθ. 2018/848 για τη βιολογική παραγωγή απαιτεί από τα κράτη μέλη να δημιουργούν μια τακτικά επικαιροποιημένη βάση δεδομένων για την καταγραφή, ιδίως, του φυτικού πολλαπλασιαστικού υλικού που διατίθεται στην επικράτειά τους σε βιολογική ποιότητα ή σε ποιότητα μετάβασης.
Η εν λόγω βάση δεδομένων θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να επιτρέπει στους ίδιους τους επιχειρηματίες, όταν είναι σε θέση να παρέχουν το εν λόγω υλικό σε επαρκείς ποσότητες και εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, να δημοσιοποιούν τις ακόλουθες πληροφορίες, μαζί με τα ονόματα και τα στοιχεία επικοινωνίας τους, σε εθελοντική και δωρεάν βάση:
Είδος και ονομασία του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Τύπος της τεχνικής που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Περιγραφή του κοινοποιημένου ΒΕΥ
Οι φορείς εκμετάλλευσης θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες που δημοσιεύουν στο πλαίσιο αυτό επικαιροποιούνται τακτικά, καθώς και ότι διαγράφονται από τους καταλόγους όταν το υλικό δεν είναι πλέον διαθέσιμο. Τα κράτη μέλη μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τα ήδη υπάρχοντα σχετικά συστήματα πληροφοριών, υπό την προϋπόθεση ότι προσφέρουν τις δυνατότητες που περιγράφονται ανωτέρω. Αυτή η βάση δεδομένων θα επιτρέψει ιδίως στους βιοκαλλιεργητές να γνωρίζουν τι είναι διαθέσιμο στην αγορά σε βιολογική ποιότητα, αλλά και να διαφοροποιήσουν την παραγωγή τους, εφόσον το επιθυμούν, αποκτώντας ΒΕΥ.
——————————————————————————————–
Η ανωτέρω ενημέρωση οργανώθηκε από τους ειδικευμένους δικηγόρους της Artemisia, και από τους εμπειρογνώμονες της οργάνωσης Seeds4all η οποία εξέδωσε και το σχετικό φυλλάδιο.
Μετάφραση: Βάσω Κανελλοπούλου
Εδώ θα βρείτε ενημέρωση στα Γαλλικά
Εδώ θα βρείτε στα Αγγλικά
Επίσης στο κάτω μέρος της α σελίδας www.seeds4all.eu μπορείτε να κατεβάσετε το φυλλάδιο στα αγγλικά με την εικονογράφηση του.